Yorgunluk Nedir, Nedenleri Neler Olabilir?

“Çok yorgunum”. Bu cümleyi, çevrenizden ne sıklıkla duyuyorsunuz? Yorgun ve bitkin hissetmek, çok sayıda nedeni olan, yaygın bir sorundur. Yorgunluk sebepleri araştırıldıktan sonra, öncelikle tıbbi durumları ortadan kaldırmak için bir sağlık profesyoneline başvurulması önemlidir.

Yorgunluk Nedir?

Yetişkin dünyasında en sık karşılaşılan sorunlardan biri olan yorgunluk, kişinin hem fiziksel hem de zihinsel olarak enerji ve motivasyon eksikliği yaşaması şeklinde tanımlanabilir. Unutulmaması gereken bir diğer önemli nokta da yorgunluk bir hastalık değildir, bir semptomdur. Sağlıksız beslenme, yetersiz fiziksel aktivite, vitamin eksiklikleri gibi durumlarda yorgunluk sebeplerinin bazıları arasında sayılabilir.⁽¹⁾

Yorgunluk Türleri Nelerdir?

Belirtiler yorgunluğun türüne göre değişiklik gösterebilir. Yorgunluk; iş yorgunluğu, spor sonrası yorgunluk, mevsimsel yorgunluk ve mental yorgunluk olmak üzere dörde ayrılabilir.

İş Yorgunluğu

Günün büyük bir çoğunluğunu işte geçirenlerde yorgunluk görülme oranı oldukça yüksektir. İş yorgunluğunun nedenleri şunlar olabilir:

Vardiyalı çalışma: Gece uykusu insan vücudunun normal fonksiyonlarını sürdürmesinde oldukça önemli rol oynar. Gece ve gündüz şeklinde farklı vardiyalarda çalışıldığında vücut uyku saatinde çalıştığı için bir karmaşa yaşayabilir ve buna bağlı yorgunluk problemi ile karşı karşıya kalabilir.
İş yeri uygulamaları: Uzun ve düzensiz çalışma saatleri, ağır fiziksel çalışma, stresli bir çalışma ortamı (aşırı gürültü veya aşırı sıcaklık gibi), can sıkıntısı, başkalarıyla çok az veya hiç etkileşim olmadan yalnız çalışma gibi iş yeri uygulamaları iş yorgunluğunun ana nedenlerinden olabilir.
İş yeri stresi: İş tatminsizliği, yoğun iş yükü, yöneticiler veya meslektaşlarla yaşanan bazı problemler, mobbing, iş güvenliğine yönelik tehditler gibi çeşitli faktörler yorgunluğa sebep olabilir.

Spor Sonrası Yorgunluk

Fiziksel olarak aktif olmak, sağlığınız için önemlidir. Ancak, egzersiz yapıldığında vücudumuzun besin ihtiyaçları artabilir. Magnezyum ve demir normal enerji oluşum metabolizmasına katkıda bulunmanın yanı sıra yorgunluğun ve bitkinliğin azalmasına da katkıda bulunur. Vücudunuza yeterli besini sağlamazsanız bu durum, yorgunluğa yol açabilir. Öte yandan, spordan önce, spor sırasında ve spordan sonra susuz kalmak, uygun olmayan saatlerde egzersiz yapmak veya aşırı antrenman yapmak da diğer yorgunluk nedenleri arasında yer alabilir.

Mevsimsel Yorgunluk

Mevsimsel yorgunluk belirtileri özellikle sonbahar ve kış aylarında görülür. Kış aylarında değişen alışkanlıklarla birlikte yeterli taze sebze ve meyve tüketemiyor olmanız gayet normal bir durumdur. Bu durumun sonucu olarak vücudunuzun ihyacı kadar vitamin ve mineral alamamanız durumunda yorgunluk şikayeti yaşayabilirsiniz.

Mental Yorgunluk

İş yerinde, özel hayatında ve sosyal yaşamında stresle karşı karşıya gelen kişiler de yorgunluk oluşabilir.⁽²⁾ Yorgunluk gün içinde enerji seviyenizi düşürebilir. Stres azaltmaya yardımcı teknikleri uygulamak, enerji seviyenizi iyileştirmeye yardımcı olabilir.⁽⁴⁾

Yukarıda belirtilen yorgunluk nedenleri; yaşam stilinize, mevsimsel değişikliklere veya bazı belirli durumlara bağlı olabilir.

Enerji Metabolizması Nasıl Desteklenebilir?

Yorgunluk konusunda uzman bir doktorun altta yatan nedeni bulması ve teşhis etmesi çok önemlidir. Yorgunluğa neden olan faktörler incelenmeli ve nedene uygun bir yöntem seçilmelidir.⁽⁵⁾

Uyku

Düzenli bir uyku ve minimum 7 ila 9 saat uyku, bedeninizin dinlenmesine ve her yeni güne enerjik bir biçimde uyanabilmenize yardımcı olur.

Düzenli beslenme

Sürekli yorgunluk hali ile savaşmak istiyorsanız beslenme programınızı, enerjinizi korumanıza yardımcı olacak yiyecekler çeşitli meyve ve sebzelerle zenginleştirebilirsiniz. Mevsim geçişlerinde yorgunluk için D vitamini yönünden zengin yiyecekleri tercih edebilirsiniz.

Egzersiz

Pek çok kişi sıklıkla egzersiz yapamayacak kadar yorgun olduğunu söyler. Ancak aktif yaşam, yorgunlukla mücadelede etkili olabilir. Uzun koşulardan veya yorucu spor salonu egzersizlerinden hoşlanmıyorsanız 15 dakikalık bir yürüyüş bile yorgunlukla savaşmanıza yardımcı olabilir.

Yoga ve Meditasyon

Düzenli olarak yapılan yoga ve meditasyonun faydaları arasında artan kas kuvveti, esneklik, hareket açıklığı, enerji, gevşeme ve esenlik duygusu, ağrıda azalma, uyku kalitesinin artması, stres azalması ve fizyolojik parametreler üzerinde kontrol yer alır. Bu nedenle, yoga yorgunluğu azaltmaya yardımcı olmak için destekleyici bir fiziksel aktivite yöntemi olabilir.⁽⁶⁾ Özellikle iş yeri stresini ve yorgunluğunu azaltmaya yardımcı olmak için iş sonrası yorgunluğu yenmenin yolları arasına yoga ve meditasyonu ekleyebilirsiniz.

Tüm çabalarınıza rağmen kendinizi yorgun hissediyorsanız ve size hiçbir şeyin yardımcı olmadığını düşünüyorsanız yorgunluk için bir sağlık profesyoneline danışmalı ve altta yatan tıbbi bir sorun olup olmadığından emin olmalısınız.

Kaynakça

¹https://www.medicinenet.com/fatigue/article.htm Son Erişim Tarihi: 28.12.2021
²https://www.betterhealth.vic.gov.au/health/conditionsandtreatments/fatigue Son Erişim Tarihi: 28.12.2021
³https://www.betterhealth.vic.gov.au/health/conditionsandtreatments/fatigue Son Erişim Tarihi: 28.12.2021
⁴https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19812026/ Son Erişim Tarihi: 28.12.2021
⁵https://www.medicalnewstoday.com/articles/248002#treatment Son Erişim Tarihi: 28.12.2021
⁶https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3443845/ Son Erişim Tarihi: 28.12.2021